Jak co roku 2 kwietnia obchodzimy Światowy Dzień Świadomości Autyzmu. W tym roku również Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Gliwicach włącza się w obchody tego wydarzenia w ramach solidarności z osobami chorującymi na zaburzenia ze spektrum autyzmu i destygmatyzacji osób chorujących.
Autyzm NIE JEST chorobą psychiczną. Występuje on zarówno u chłopców,
jak i dziewczynek i jest zaburzeniem neurorozwojowym, w którym dominują trudności w funkcjonowaniu społecznym, schematyzmy i opóźnienia w rozwoju mowy. Osoby chorujące na autyzm są bardzo zróżnicowaną grupą. Stąd wraz z nowymi klasyfikacjami (DSM-V i ICD-11) wprowadzono termin spektrum autystycznego, który ma uwzględniać różnice panujące wewnątrz tej jednostki klasyfikacyjnej. Zaburzenie autystyczne nie jest wyleczalne, jednakże dzięki odpowiednim oddziaływaniom można łagodzić jego skutki i wspierać dysfunkcje osób z autyzmem.
Osoby ze spektrum autystycznego wymagają często wielospecjalistycznych oddziaływań, z uwagi na towarzyszące zaburzenia w zakresie integracji sensorycznej czy brak kontroli emocji. Istotne jest aby do takich osób pomoc trafiła jak najwcześniej wraz z wczesną diagnozą, co umożliwia kompensowanie występujących deficytów i przeciwdziałanie występowaniu zaburzeń zachowania.
Na temat osób z zaburzeniami ze spektrum autystycznego krąży wiele mitów, które przyczyniają się do stygmatyzacji tej grupy osób.
MIT 1 – Szczepionki wywołują autyzm
Jest to mit, który związany jest zarówno z diagnozą pierwszych objawów (ok 18 miesiąca życia), jak i połączeniem kwestii analizy obszarów rozwoju społecznego z kalendarzem szczepień. Systematyczne badania prowadzone na całym świecie wskazują, że brak jest zależności pomiędzy przyjmowanymi szczepienia a autyzmem. Osoby, które nie są szczepione również mogą mieć zaburzenia ze spektrum!
MIT 2 – Mit geniusza (sawanta)/osoby niepełnosprawnej intelektualnie
Osoby chorujące na autyzm nie są geniuszami. Owszem mogą mieć wybitne uzdolnienia, tak jak każdy, jednakże nie jest to charakterystyczne dla spektrum autystycznego. Również należy podkreślić, iż osoby z autyzmem nie są upośledzone intelektualnie. W tej grupie mieszczą się osoby o różnorakim poziomie inteligencji.
MIT 3 – Mit dystansu emocjonalnego
Osoby autystyczne pomimo tego, iż wydają się być wyalienowane i niechętne do kontaktów społecznych, często poszukują relacji z innymi osobami. Jest to dla nich utrudnione z uwagi na specyficzne trudności w pojmowaniu języka, niechęć do kontaktu fizycznego lub brak granic w tej sferze, a także trudności w rozpoznawaniu emocji i wyrażaniu empatii.
MIT 4 – Autyzm tylko u chłopców
Autyzm nie jest chorobą zależną od płci. Występuje zarówno u kobiet, jak i mężczyzn. Z uwagi na nieco inną specyfikę występujących objawów częściej i szybciej diagnozowani są chłopcy, jednakże u dziewczynek również występuje autyzm o różnym stopniu nasilenia.
MIT 5 – Autyzm mija z wiekiem
To zaburzenie towarzyszy osobie chorującej przez całe życie. Ważne jest aby nauczyć ludzi z autyzmem funkcjonować w społeczeństwie i pomóc im w radzeniu sobie z sytuacjami dla nich trudnymi. A tego może dokonać każdy.
MIT 6 – Autyzm jest wyleczalny
Autyzm nie jest wyleczalny. Jest on schorzeniem na poziomie układu neurologicznego
i ta odmienność w budowie i funkcjonowaniu mózgu jest nie do zmiany. Każda osoba chorująca powinna uzyskać diagnozę specyficznych trudności towarzyszących autyzmowi i uzyskać odpowiednie wsparcie i pomoc. Terapie, które obiecują wyleczenie z autyzmu są nadużyciem.
Warto pamiętać, iż osoby z diagnozą autyzmu jak każdy potrzebują empatii, wsparcia i zrozumienia. Dla nich świat emocji, relacji i konwenansów społecznych jest niezrozumiały i trudny „do ogarnięcia”. Ważne jest aby każdy z nas włączył się w poszerzanie wiedzy i świadomości na temat autyzmu, co pozwoli spotkać się z każdym na poziomie naszego człowieczeństwa, a nie jednostek chorobowych.
Artykuł sporządziła:
mgr Agnieszka Rak
Psycholog w Zespole Poradnictwa Specjalistycznego
i Interwencji Kryzysowej