Rodzinne formy pieczy zastępczej.

Rodzina zastępcza powstaje na mocy orzeczenia sądu i jest czasową formą opieki nad dzieckiem pozbawionym całkowicie lub częściowo opieki rodziców. Zawiązanie rodziny zastępczej nie powoduje powstania więzi rodzinno-prawnej pomiędzy dzieckiem a rodzicami zastępczymi, nie powstaje też obowiązek alimentacyjny, nie dochodzi do dziedziczenia na mocy ustawy. Rodzice zastępczy nie przejmują pełnej władzy rodzicielskiej.

Dzieci w rodzinie zastępczej przebywają do czasu uregulowania się ich sytuacji prawnej.
W przypadku poprawy stanu funkcjonowania rodziny naturalnej mogącej zapewnić dziecku prawidłowe warunki rozwoju istnieje możliwość powrotu dziecka do rodziny naturalnej. Natomiast dzieci w rodzinach zastępczych, których sytuacja prawna zostaje uregulowana poprzez pozbawienie rodziców władzy rodzicielskiej, zastają zgłoszone do adopcji do Wojewódzkiego Ośrodka Adopcyjnego. Zdarza się również, że dzieci mogą przebywać w rodzinie zastępczej do momentu usamodzielnienia się, to jest uzyskania pełnoletności.

Rodziny zastępcze dzielą się na:

Wśród zawodowych rodzin zastępczych wyróżnia się:

Specjalistyczne rodziny zastępcze

• W rodzinie zastępczej zawodowej specjalistycznej umieszcza się w szczególności:
  • dzieci legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o znacznym
    lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności;
  • dzieci na podstawie ustawy z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich;
  • małoletnie matki z dziećmi.

W rodzinie zastępczej zawodowej specjalistycznej nie można w tym samym czasie umieścić dzieci legitymujących się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności i dzieci na podstawie ustawy z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich.

Rodziny zastępcze pełniące funkcje pogotowia rodzinnego.

Rodzina zastępcza zawodowa pełniąca funkcję pogotowia rodzinnego przyjmuje dziecko:

• na podstawie orzeczenia sądu
• w przypadku gdy dziecko zostało doprowadzone przez Policję lub Straż Graniczną
• na wniosek rodziców, dziecka lub innej osoby w przypadku, o którym mowa w art. 12a ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie.

W rodzinie zastępczej zawodowej pełniącej funkcję pogotowia rodzinnego umieszcza się dziecko do czasu unormowania sytuacji dziecka, nie dłużej jednak niż na okres 4 miesięcy.

W szczególnie uzasadnionych przypadkach okres ten może być przedłużony, za zgodą organizatora rodzinnej pieczy zastępczej do 8 miesięcy lub do zakończenia postępowania sądowego o:

• powrót dziecka do rodziny;
• przysposobienie;
• umieszczenie w rodzinnej pieczy zastępczej.

Obecnie w Powiecie Gliwickim funkcjonują 3 zawodowe rodziny zastępcze pełniące funkcję pogotowia rodzinnego, w których przebywa 11 dzieci.

Rodzinny dom dziecka

Rodzinny dom dziecka organizuje powiat lub podmiot, któremu powiat zlecił realizację tego zadania. Powiat może również, na zasadzie porozumienia, organizować rodzinny dom dziecka na terenie innego powiatu.

W rodzinnym domu dziecka, w tym samym czasie, może przebywać łącznie nie więcej niż 8 dzieci oraz osób, które osiągnęły pełnoletność przebywając w pieczy zastępczej, pozostające na prawach pełnoletnich wychowanków. W razie konieczności umieszczenia w rodzinnym domu dziecka rodzeństwa, za zgodą prowadzącego rodzinny dom dziecka oraz po uzyskaniu pozytywnej opinii koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej, jest dopuszczalne umieszczenie w tym samym czasie większej liczby dzieci.

Praca prowadzącego rodzinny dom dziecka jest wykonywana na podstawie umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. — Kodeks cywilny stosuje się przepisy dotyczące zlecenia.

Obecnie w Powiecie Gliwickim funkcjonuje 1 rodzinny dom dziecka, w którym przebywa 8 dzieci.

Zawodowe rodziny zastępcze oraz prowadzący rodzinne domy dziecka za pełnienie ww. funkcji otrzymują wynagrodzenie na podstawie umowy zlecenie. Szczegółowe warunki określone są w ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej z dnia 9 czerwca 2011 r. (tekst jednolity Dz. U. z 2023 r. poz. 1426 ze zm).

Na mocy Ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej z dnia 9 czerwca 2011 r. (tekst jednolity Dz. U. z 2023 r. poz. 1426 ze zm.) wynagrodzenie osób pełniących funkcję zawodowej rodziny zastępcze oraz prowadzących rodzinny dom dziecka nie może być niższe niż 4100,00 zł, natomiast zawodowe rodziny zastępcze pełniące funkcję pogotowia rodzinnego otrzymują wynagrodzenie w wysokości nie niższej niż 5084,00 zł.

Dodatkowo, zgodnie z Zarządzeniem nr 18/2011 z dnia 28.12.2011 r. wynagrodzenie przysługujące rodzinie zastępczej zawodowej oraz prowadzącemu rodzinny dom dziecka określone w wysokości nie niższej niż kwota wynikająca z obowiązujących przepisów bądź uchwały Rady Powiatu, o której mowa w  art. 91 ustawy, każdorazowo podlega:

• zwiększeniu o kwotę 250,00 zł brutto za każde kolejne dziecko umieszczone w pieczy zastępczej, licząc powyżej trójki dzieci przebywających w rodzinie zastępczej bądź rodzinnym domu dziecka;
• zmniejszeniu o kwotę 250,00 zł brutto, uwzględniając każde dziecko opuszczające rodzinę zastępczą bądź rodzinny dom dziecka, jednak nie mniej niż do kwoty wynagrodzenia minimalnego, określonego w obowiązujących przepisach bądź uchwale Rady Powiatu, o której mowa w  art. 91 ustawy.

Świadczenia na pokrycie kosztów utrzymania dziecka w pieczy zastępczej:

Rodzinie zastępczej oraz prowadzącemu rodzinny dom dziecka, na każde umieszczone dziecko, przysługuje świadczenie na pokrycie kosztów jego utrzymania. Ponadto, rodziny mogą ubiegać się o dodatkowe świadczenia nieobligatoryjne. Szczegółowe zasady określone są w ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej z dnia 9 czerwca 2011 r. (tekst jednolity Dz. U. z 2023 r. poz. 1426 ze zm.).

Współpraca z rodzinami zastępczymi w Powiecie Gliwickim.

Rodziny zastępcze współpracują z Zespołem ds. Rodzinnej Pieczy Zastępczej Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Gliwicach. W zespole tym zatrudnieni są pracownicy socjalni oraz koordynatorzy rodzinnej pieczy zastępczej, którzy ukończyli studia wyższe na kierunkach pedagogicznych
i psychologicznych, podnoszący swoje umiejętności na studiach podyplomowych, szkoleniach i warsztatach z zakresu świadczenia profesjonalnej pomocy dla rodzin i dzieci.