Informacje dla osób usamodzielnianych opuszczających dom pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie, dom dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, schronisko dla nieletnich, zakład poprawczy, specjalny ośrodek szkolno-wychowawczy, specjalny ośrodek wychowawczy, młodzieżowy ośrodek socjoterapii zapewniający całodobową opiekę, młodzieżowy ośrodek wychowawczy.
Podstawę prawną stanowią:
- Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jednolity Dz. U. z 2021 r.
poz. 2268 z późn. zm.) - Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 3 sierpnia 2012 r. w sprawie udzielania pomocy na usamodzielnienie, kontynuowanie nauki oraz zagospodarowanie (Dz. U. z 2012 r., poz. 954)
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 lipca 2021 r. w sprawie zweryfikowanych kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej (Dz. U.
z 2021 r., poz. 1296).
Rodzaje pomocy
– osoba usamodzielniana zostaje objęta pomocą mającą na celu jej życiowe usamodzielnienie i integrację ze środowiskiem przez pracę socjalną, a także pomocą (art. 88 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej):
1) pieniężną na usamodzielnienie;
2) pieniężną na kontynuowanie nauki;
3) w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych, w tym w mieszkaniu chronionym;
4) w uzyskaniu zatrudnienia;5) na zagospodarowanie – w formie rzeczowej.
Pomoc pieniężna na kontynuowanie nauki
Pomoc ta przysługuje osobie usamodzielnianej kontynuującej naukę w gimnazjum, szkole ponadgimnazjalnej lub w szkole wyższej (art. 89 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej). Pomoc przyznaje się na czas nauki, do czasu jej ukończenia, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez osobę usamodzielnianą 25 roku życia (art. 89 ust. 3 ustawy o pomocy społecznej) – po przedłożeniu na początku każdego semestru zaświadczenia stwierdzającego kontynuowanie nauki (§ 2 ust. 4 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej).
Pomoc pieniężna na kontynuowanie nauki przysługuje osobie, która przebywała w domu pomocy społecznej, schronisku dla nieletnich, zakładzie poprawczym, specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, specjalnym ośrodku wychowawczym, młodzieżowym ośrodku socjoterapii zapewniającym całodobową opiekę albo młodzieżowym ośrodku wychowawczym co najmniej rok. Pomoc ta przysługuje osobie usamodzielnianej opuszczającej dom pomocy społecznej, specjalny ośrodek szkolno-wychowawczy albo specjalny ośrodek wychowawczy, w przypadku gdy osoba ta jest zdolna do samodzielnej egzystencji. Pomoc ta przysługuje również osobie opuszczającej dom dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, jeżeli bezpośrednio przed przyjęciem do takiego domu przebywała co najmniej rok w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka, placówce opiekuńczo-wychowawczej, regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej, w domu pomocy społecznej, w schronisku dla nieletnich, w zakładzie poprawczym, w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, w specjalnym ośrodku wychowawczym, w młodzieżowym ośrodku socjoterapii zapewniającym całodobową opiekę albo w młodzieżowym ośrodku wychowawczym (art. 88 ustawy o pomocy społecznej).
Pomoc ww. przysługuje osobie usamodzielnianej, w przypadku gdy skierowanie do domu pomocy społecznej, specjalnego ośrodka szkolno-wychowawczego, specjalnego ośrodka wychowawczego albo młodzieżowego ośrodka socjoterapii zapewniającego całodobową opiekę nastąpiło na podstawie orzeczenia sądu.
Pomoc pieniężna na kontynuowanie nauki przysługuje osobie (art. 89 ust. 5 ustawy
o pomocy społecznej):
1) której dochód nie przekracza 200% kwoty kryterium dochodowego na osobę samotnie gospodarującą, tj. od 1 stycznia 2022 r. 1552 zł (200% x 776 zł),
2) w rodzinie, w której dochód na osobę nie przekracza 200% kwoty kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, tj. od 1 stycznia 2022 r. 1200 zł (200% x 600 zł).
Wysokość pomocy pieniężnej ustalana jest od kwoty podstawy, która wynosi 1837 zł.
Pomoc pieniężna na kontynuowanie nauki przysługuje w wysokości 30% podstawy tj. 551,10 zł (art. 89 ustawy o pomocy społecznej),
Pomoc na usamodzielnienie
Jednorazową pomoc pieniężną na usamodzielnienie, w przypadku gdy osoba usamodzielniana kontynuuje naukę, wypłaca się po ukończeniu nauki. W uzasadnionych przypadkach starosta może wypłacić pomoc pieniężną na usamodzielnienie w trakcie trwania nauki (art. 89 ust. 6 ustawy o pomocy społecznej).
Warunkiem przyznania pomocy jest pisemna deklaracja osoby usamodzielnianej zawarta w indywidualnym programie usamodzielnienia, że pomoc ta zostanie przeznaczona na zaspokojenie ważnej, życiowej potrzeby osoby usamodzielnianej (§ 2 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej), w szczególności na: polepszenie warunków mieszkaniowych, stworzenie warunków do działalności zarobkowej, w tym podniesienie kwalifikacji zawodowych, pokrycie wydatków związanych z nauką innych niż na kontynuację nauki.
Pomoc pieniężna na usamodzielnienie przysługuje osobie, która przebywała w domu pomocy społecznej, schronisku dla nieletnich, zakładzie poprawczym, specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, specjalnym ośrodku wychowawczym, młodzieżowym ośrodku socjoterapii zapewniającym całodobową opiekę albo młodzieżowym ośrodku wychowawczym co najmniej rok. Pomoc ta przysługuje osobie usamodzielnianej opuszczającej dom pomocy społecznej, specjalny ośrodek szkolno-wychowawczy albo specjalny ośrodek wychowawczy, w przypadku gdy osoba ta jest zdolna do samodzielnej egzystencji (art. 88 ust. 5 ustawy o pomocy społecznej).
Pomoc pieniężna na usamodzielnienie przysługuje osobie (art. 89 ust. 5 ustawy o pomocy społecznej):
1) której dochód nie przekracza 200% kwoty kryterium dochodowego na osobę samotnie gospodarującą, tj. od 1 stycznia 2022 r. 1552 zł (200% x 776 zł),
2) w rodzinie, w której dochód na osobę nie przekracza 200% kwoty kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, tj. od stycznia 2022 r. 1200zł (200% x 600 zł).
Wysokość pomocy pieniężnej na usamodzielnienie dla osoby usamodzielnianej opuszczającej dom pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie, dom dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży ustala się w kwocie odpowiadającej (§ 5 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej):
1) 400 % podstawy, tj. 7348 zł – w przypadku gdy osoba usamodzielniana przebywała
w domu pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie przez okres powyżej 3 lat;
2) 400 % podstawy, tj. 7348 zł – w przypadku gdy osoba usamodzielniona opuszcza dom dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży;
3) 200 % podstawy, tj. 3674 zł – w przypadku gdy osoba usamodzielniana przebywała
w domu pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie przez okres od 2 do 3 lat;
4) 100 % podstawy, tj. 1837 zł – w przypadku gdy osoba usamodzielniana przebywała
w domu pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie przez okres od roku do 2 lat.
Wysokość pomocy pieniężnej na usamodzielnienie dla osoby usamodzielnianej opuszczającej młodzieżowy ośrodek wychowawczy, młodzieżowy ośrodek socjoterapii zapewniający całodobową opiekę, zakład poprawczy, schronisko dla nieletnich, specjalny ośrodek wychowawczy specjalny ośrodek szkolno-wychowawczy ustala się w kwocie odpowiadającej (§ 5 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej):
1) 300 % podstawy, tj. 5511 zł – w przypadku gdy osoba usamodzielniana przebywała
w młodzieżowym ośrodku wychowawczym, młodzieżowym ośrodku socjoterapii zapewniającym całodobową opiekę, specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, specjalnym ośrodku wychowawczym, zakładzie poprawczym lub schronisku dla nieletnich przez okres powyżej 3 lat;
2) 200 % podstawy, tj. 3674 zł – w przypadku gdy osoba usamodzielniana przebywała
w młodzieżowym ośrodku wychowawczym, młodzieżowym ośrodku socjoterapii zapewniającym całodobową opiekę, specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, specjalnym ośrodku wychowawczym, zakładzie poprawczym lub schronisku dla nieletnich przez okres od 2 do 3 lat;
3) 100 % podstawy, tj. 1837 zł – w przypadku gdy osoba usamodzielniana przebywała
w młodzieżowym ośrodku wychowawczym, młodzieżowym ośrodku socjoterapii zapewniającym całodobową opiekę, specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, specjalnym ośrodku wychowawczym, zakładzie poprawczym lub schronisku dla nieletnich przez okres od roku do 2 lat.
Do okresów pobytu wlicza się wszystkie okresy, w ciągu których osoba usamodzielniana przebywała w innej rodzinie zastępczej, placówce opiekuńczo-wychowawczej typu interwencyjnego, rodzinnego i socjalizacyjnego, domu pomocy społecznej dla dzieci
i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie, domu dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, zakładzie poprawczym, schronisku dla nieletnich, młodzieżowym ośrodku socjoterapii zapewniającym całodobową opiekę, specjalnym ośrodku wychowawczym, specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym lub młodzieżowym ośrodku wychowawczym.
Pomoc ww. przysługuje osobie usamodzielnianej, w przypadku gdy skierowanie do domu pomocy społecznej, specjalnego ośrodka szkolno-wychowawczego, specjalnego ośrodka wychowawczego albo młodzieżowego ośrodka socjoterapii zapewniającego całodobową opiekę nastąpiło na podstawie orzeczenia sądu.
Pomoc na zagospodarowanie w formie rzeczowej można przeznaczyć na:
- materiały niezbędne do przeprowadzenia remontu i wyposażenia mieszkania,
- niezbędne urządzenia domowe,
- pomoce naukowe,
- sprzęt rehabilitacyjny, sprzęt, który może służyć do podjęcia zatrudnienia.
Wysokość pomocy na zagospodarowanie ustala się do wysokości równowartości 300 % podstawy (§ 6 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej), tj. 5511 zł.
W przypadku osoby usamodzielnianej niepełnosprawnej w stopniu umiarkowanym lub znacznym ustala się w wysokości równowartości 300 % podstawy (§ 6 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej), tj. 5511 zł.
Pomoc ww. przysługuje osobie usamodzielnianej, w przypadku gdy skierowanie do domu pomocy społecznej, specjalnego ośrodka szkolno-wychowawczego, specjalnego ośrodka wychowawczego albo młodzieżowego ośrodka socjoterapii zapewniającego całodobową opiekę nastąpiło na podstawie orzeczenia sądu.
Pomoc, o której mowa udzielana jest w trybie postępowania administracyjnego, zakończonego wydaniem decyzji administracyjnej, w toku którego niezbędne jest ustalenie w drodze wywiadu środowiskowego sytuacji wychowanka (art. 106 ust. 4 ustawy o pomocy społecznej).