Organizację systemu wsparcia w postaci pieczy zastępczej od 1 stycznia 2012 r. określa Ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej z dnia 9 czerwca 2011 r. (tekst jednolity Dz. U. z 2020 r. poz. 821) oraz akty wykonawcze do niniejszej ustawy, m.in.: Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej (Dz. U. z 2011 r. Nr 292, poz. 1720), Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 grudnia 2011 r. w sprawie szkoleń dla kandydatów do sprawowania pieczy zastępczej (Dz. U. z 2011 r. Nr 274, poz. 1620).
Zgodnie z obowiązującą od 01.01.2012 r. ustawą z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, Starosta Gliwicki zarządzeniem z dnia 25.10.2011 r. wskazał Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Gliwicach jako organizatora rodzinnej pieczy zastępczej w powiecie gliwickim.
1.Rodzinne formy pieczy zastępczej.
Rodzina zastępcza powstaje na mocy orzeczenia sądu i jest czasową formą opieki nad dzieckiem pozbawionym całkowicie lub częściowo opieki rodziców. Zawiązanie rodziny zastępczej nie powoduje powstania więzi rodzinno-prawnej pomiędzy dzieckiem a rodzicami zastępczymi, nie powstaje też obowiązek alimentacyjny, nie dochodzi do dziedziczenia na mocy ustawy. Rodzice zastępczy nie przejmują pełnej władzy rodzicielskiej.
Dzieci w rodzinie zastępczej przebywają do czasu uregulowania się ich sytuacji prawnej.
W przypadku poprawy stanu funkcjonowania rodziny naturalnej mogącej zapewnić dziecku prawidłowe warunki rozwoju istnieje możliwość powrotu dziecka do rodziny naturalnej. Natomiast dzieci w rodzinach zastępczych, których sytuacja prawna zostaje uregulowana poprzez pozbawienie rodziców władzy rodzicielskiej, zastają zgłoszone do adopcji do Wojewódzkiego Ośrodka Adopcyjnego. Zdarza się również, że dzieci mogą przebywać w rodzinie zastępczej do momentu usamodzielnienia się, to jest uzyskania pełnoletności.
Rodziny zastępcze dzielą się na:
- Spokrewnione z dzieckiem rodziny zastępcze.
Rodzinę zastępczą spokrewnioną tworzą osoby lub małżonkowie będący wstępnymi (dziadkowie) lub rodzeństwem dziecka.
Obecnie w Powiecie Gliwickim funkcjonuje 70 spokrewnionych rodzin zastępczych, w których przebywa 91 dzieci.
- Rodziny zastępcze niezawodowe.
Niezawodową rodzinę zastępczą tworzą osoby lub małżonkowie niebędący wstępnymi lub rodzeństwem dziecka.
Obecnie w Powiecie Gliwickim funkcjonują 34 niezawodowe rodziny zastępcze, w których przebywa 41 dzieci.
- Rodziny zastępcze zawodowe.
Zawodową rodzinę zastępczą tworzą osoby lub małżonkowie niebędący wstępnymi lub rodzeństwem dziecka.
Obecnie w Powiecie Gliwickim funkcjonują 34 niezawodowe rodziny zastępcze, w których przebywa 41 dzieci oraz 8 zawodowych rodzin zastępczych, w których przebywa 24 dzieci.
Wśród zawodowych rodzin zastępczych wyróżnia się:
- specjalistyczne rodziny zastępcze,
W rodzinie zastępczej zawodowej specjalistycznej umieszcza się w szczególności:
- dzieci legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o znacznym
lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności; - dzieci na podstawie ustawy z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich;
- małoletnie matki z dziećmi.
W rodzinie zastępczej zawodowej specjalistycznej nie można w tym samym czasie umieścić dzieci legitymujących się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o znacznym
lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności i dzieci na podstawie ustawy z dnia
26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich.
Obecnie w Powiecie Gliwickim funkcjonuje 1 zawodowa specjalistyczna rodzina zastępcza, w której przebywa 2 dzieci.
- rodziny zastępcze pełniące funkcje pogotowia rodzinnego.
Rodzina zastępcza zawodowa pełniąca funkcję pogotowia rodzinnego przyjmuje dziecko:
- na podstawie orzeczenia sądu;
- w przypadku gdy dziecko zostało doprowadzone przez Policję lub Straż Graniczną;
- na wniosek rodziców, dziecka lub innej osoby w przypadku, o którym mowa w art. 12a ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie.
W rodzinie zastępczej zawodowej pełniącej funkcję pogotowia rodzinnego umieszcza się dziecko do czasu unormowania sytuacji dziecka, nie dłużej jednak niż na okres 4 miesięcy.
W szczególnie uzasadnionych przypadkach okres ten może być przedłużony, za zgodą organizatora rodzinnej pieczy zastępczej do 8 miesięcy lub do zakończenia postępowania sądowego o:
- powrót dziecka do rodziny;
- przysposobienie;
- umieszczenie w rodzinnej pieczy zastępczej.
Obecnie w Powiecie Gliwickim funkcjonują 3 zawodowe rodziny zastępcze pełniące funkcję pogotowia rodzinnego, w których przebywa 11 dzieci.
Rodzinny dom dziecka.
Rodzinny dom dziecka organizuje powiat lub podmiot, któremu powiat zlecił realizację tego zadania. Powiat może również, na zasadzie porozumienia, organizować rodzinny dom dziecka na terenie innego powiatu.
W rodzinnym domu dziecka, w tym samym czasie, może przebywać łącznie nie więcej niż 8 dzieci oraz osób, które osiągnęły pełnoletność przebywając w pieczy zastępczej, pozostające na prawach pełnoletnich wychowanków. W razie konieczności umieszczenia w rodzinnym domu dziecka rodzeństwa, za zgodą prowadzącego rodzinny dom dziecka oraz po uzyskaniu pozytywnej opinii koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej, jest dopuszczalne umieszczenie w tym samym czasie większej liczby dzieci.
Praca prowadzącego rodzinny dom dziecka jest wykonywana na podstawie umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. — Kodeks cywilny stosuje się przepisy dotyczące zlecenia.
Obecnie w Powiecie Gliwickim funkcjonują 2 rodzinne domy dziecka, w których przebywa 10 dzieci.
Zawodowe rodziny zastępcze oraz prowadzący rodzinne domy dziecka za pełnienie ww. funkcji otrzymują wynagrodzenie na podstawie umowy zlecenie. Szczegółowe warunki określone są w ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej z dnia 9 czerwca 2011 r. (tekst jednolity Dz. U. z 2020 r. poz. 821).
Na mocy Uchwały Rady Powiatu Gliwickiego Nr XIV/118/2019 z dnia 19.12.2019 r. wynagrodzenie osób pełniących funkcję zawodowej rodziny zastępcze oraz prowadzących rodzinny dom dziecka nie może być niższe niż 2700,00 zł, natomiast zawodowe rodziny zastępcze pełniące funkcję pogotowia rodzinnego otrzymują wynagrodzenie w wysokości nie niższej niż 3300,00 zł.
Dodatkowo, zgodnie z Zarządzeniem nr 18/2011 z dnia 28.12.2011 r. wynagrodzenie przysługujące rodzinie zastępczej zawodowej oraz prowadzącemu rodzinny dom dziecka określone w wysokości nie niższej niż kwota wynikająca z obowiązujących przepisów bądź uchwały Rady Powiatu, o której mowa w art. 91 ustawy, każdorazowo podlega :
a) zwiększeniu o kwotę 250,00 zł brutto za każde kolejne dziecko umieszczone w pieczy zastępczej, licząc powyżej trójki dzieci przebywających w rodzinie zastępczej bądź rodzinnym domu dziecka;
b) zmniejszeniu o kwotę 250,00 zł brutto, uwzględniając każde dziecko opuszczające rodzinę zastępczą bądź rodzinny dom dziecka, jednak nie mniej niż do kwoty wynagrodzenia minimalnego, określonego w obowiązujących przepisach bądź uchwale Rady Powiatu, o której mowa w art. 91 ustawy.
Świadczenia na pokrycie kosztów utrzymania dziecka w pieczy zastępczej:
Rodzinie zastępczej oraz prowadzącemu rodzinny dom dziecka, na każde umieszczone dziecko, przysługuje świadczenie na pokrycie kosztów jego utrzymania. Ponadto, rodziny mogą ubiegać się o dodatkowe świadczenia nieobligatoryjne. Szczegółowe zasady określone są w ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej z dnia 9 czerwca 2011 r. (tekst jednolity Dz. U. z 2020 r. poz. 821).
Współpraca z rodzinami zastępczymi w Powiecie Gliwickim.
Rodziny zastępcze współpracują z Zespołem ds. Rodzinnej Pieczy Zastępczej Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Gliwicach. W zespole tym zatrudnieni są pracownicy socjalni oraz koordynatorzy rodzinnej pieczy zastępczej, którzy ukończyli studia wyższe na kierunkach pedagogicznych
i psychologicznych, podnoszący swoje umiejętności na studiach podyplomowych, szkoleniach i warsztatach z zakresu świadczenia profesjonalnej pomocy dla rodzin i dzieci.
2. Instytucjonalne formy pieczy zastępczej.
Dziecko pozbawione częściowo lub całkowicie opieki rodzicielskiej może być umieszczane w instytucjonalnej pieczy zastępczej.
Instytucjonalna piecza zastępcza jest sprawowana w formie:
1. Placówki opiekuńczo-wychowawczej;
2. Regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej;
3. Interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego.
Placówkę opiekuńczo-wychowawczą prowadzi powiat lub podmiot, któremu powiat zlecił realizację tego zadania.
Placówki opiekuńczo-wychowawcze dzielą się na:
1. Interwencyjne,
2. Socjalizacyjne,
3. Specjalistyczno-terapeutyczne.
4. Rodzinne.
Podstawą skierowania do placówki jest orzeczenie sądu o umieszczeniu dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej albo wniosek rodziców lub opiekunów prawnych o umieszczeniu dziecka w placówce.
Obecnie poza Powiatem Gliwickim w placówkach opiekuńczo-wychowawczych przebywa 34 dzieci z terenu naszego Powiatu.
Na terenie Powiatu Gliwickiego funkcjonuje jedynie Placówka opiekuńczo-wychowawcza typu rodzinnego „Rodzinny Dom dla Dzieci” w Paczynie.
Całodobowa placówka opiekuńczo-wychowawcza typu rodzinnego:
- Tworzy jedną, wielodzietną rodzinę dla dzieci, którym nie znaleziono rodziny zastępczej lub przysposabiającej;
- Wychowuje dzieci w różnym wieku, w tym dorastające i usamodzielniające się;
- Umożliwia wspólne wychowanie i opiekę licznemu rodzeństwu;
- Zapewnia dzieciom kształcenie, wyrównywanie opóźnień rozwojowych i szkolnych;
- Ustala zasady kontaktów dziecka z rodzicami w porozumieniu z sądem, centrum pomocy i ośrodkiem adopcyjno-opiekuńczym.
W Powiecie Gliwickim funkcjonuje placówka opiekuńczo-wychowawcza typu rodzinnego „Rodzinny Dom dla Dzieci” z siedzibą w Paczynie. Dyrektorem placówki jest Pani Renata Kopania.
Działa ona w oparciu o własny statut i regulamin, a podstawą prawną od 1 stycznia 2012 r. jest Ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej z dnia 9 czerwca 2011 r. oraz Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej.
Zgodnie z Obwieszczeniem Starosty Powiatu Gliwickiego z dnia 20 marca 2014 r. średnie miesięczne wydatki przeznaczone na utrzymanie dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej typu rodzinnego w Paczynie w 2020 r. wynoszą 3478,64 zł.
Dane teleadresowe:
Rodzinny Dom dla Dzieci
ul. Leśna 26
44-120 Paczyna
Tel. (32) 233 47 90
e-mail: reniaiirek@op.pl
3. Kandydaci do sprawowania rodzinnej pieczy zastępczej – Kto może zostać rodziną zastępczą?:
Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zstępczej zakłada, że pełnienie funkcji rodziny zastępczej oraz prowadzenie rodzinnego domu dziecka może być powierzone osobom, które:
• dają rękojmię należytego sprawowania pieczy zastępczej;
• nie są i nie były pozbawione władzy rodzicielskiej, oraz władza rodzicielska nie jest
im ograniczona ani zawieszona;
• wypełniają obowiązek alimentacyjny — w przypadku gdy taki obowiązek w stosunku do nich wynika z tytułu egzekucyjnego;
• nie są ograniczone w zdolności do czynności prawnych;
• są zdolne do sprawowania właściwej opieki nad dzieckiem, co zostało potwierdzone zaświadczeniami o braku przeciwwskazań zdrowotnych do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka, wystawionymi przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej;
• przebywają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
• zapewnią odpowiednie warunki bytowe i mieszkaniowe umożliwiające dziecku zaspokajanie jego indywidualnych potrzeb, w tym:
- rozwoju emocjonalnego, fizycznego i społecznego,
- właściwej edukacji i rozwoju zainteresowań,
- wypoczynku i organizacji czasu wolnego.
Pełnienie funkcji rodziny zastępczej niezawodowej lub zawodowej oraz prowadzenie rodzinnego domu dziecka może być powierzone osobom, które nie były skazane prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe. W przypadku rodziny zastępczej niezawodowej, co najmniej jedna osoba tworząca tę rodzinę musi posiadać stałe źródło dochodów.
Szkolenie kandydatów na rodzinę zastępczą:
Po przeprowadzeniu oceny pod względem spełniania powyższych warunków, kandydaci do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka, kierowani są przez organizatora rodzinnej pieczy zastępczej na specjalistyczne szkolenie, po którym uzyskują świadectwo jego ukończenia, a organizator rodzinnej pieczy zastępczej właściwy ze względu na miejsce zamieszkania kandydatów wydaje zaświadczenie kwalifikacyjne zawierające potwierdzenie, spełniania wspomnianych wyżej warunków, oraz posiadania predyspozycji i motywacji do sprawowania pieczy zastępczej.
Szkolenie kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej spokrewnionej prowadzone jest według indywidualnego planu szkolenia, w zależności od potrzeb rodziny i dziecka.
Szkolenia niezawodowych rodzin zastępczych oraz zawodowych rodzin zastępczych prowadzi się według programów szkolenia zatwierdzonych przez ministra właściwego do spraw rodziny. Zakres programu szkolenia uwzględnia specyfikę zadań, opieki i wychowania stojących przed tym rodzinami.
W tym zakresie Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Gliwicach współpracuje z Ośrodkiem Rodzin Zastępczych „Szansa” w Bytomiu-Stolarzowicach, Plac Jana 13.
Jeśli chcesz nadać dodatkowy sens swojemu życiu, pomóc opuszczonym dzieciom i dać im szansę na nowy rozdział w życiu – pomyśl o RODZICIELSTWIE ZASTĘPCZYM i zgłoś się do nas!
Szczególne zaproszenie kierujemy do osób mających potencjał i warunki do utworzenia rodzinnego domu dziecka dla dzieci powyżej 10 roku życia.
Zapewniamy wsparcie i profesjonalną pomoc na każdym etapie rozpoczęcia przygody z rodzinną pieczą zastępczą.